Ergen kız, bu şekilde düşünüyor çünkü bu arkadaşına kısa zamanda son derece bağlanmış.

Ailesi bu durumdan rahatsız; çünkü çocuklarının arkadaşının kötü alışkanlıklarının olduğunu ve sorumsuz olduğunu düşünüyorlar. Bu konudaki genel yaklaşımları şöyle:

“Senin hayatta yeterli deneyimin yok, bu sebeple doğruyu ve yanlışı birbirinden yeteri kadar ayıramıyorsun. Bu arkadaştan sana hayır gelmez, bak şimdiden değiştin. Artık onunla görüşmeyeceksin, o kadar.”

Bu konuşmaların neticesinde ebeveyn ve çocuk birbirlerine daha da öfkeleniyorlar ve anlaşamadan ve anlaşılamadan ortamdan uzaklaşıyorlar. Ve değişen bir şey olmuyor. Genç kız yine arkadaşı ile görüşmeye, anne ise her defasında tepki göstermeye devam ediyor…

Evet yukarıda anlatılan tabloyu ergen çocuğu olan hemen her ebeveyn yaşamıştır veya yaşaması muhtemeldir. Peki niçin olur bu çatışmalar?

Ergenlik dönemi birey için hayat ırmağının çok coşkun aktığı bir dönemdir. Bu dönemde ergen yaşadığı her ne ise ona sıkı sıkı bağlanır. Bu bağlarının en kuvvetlisi arkadaş ilişkilerinde görülür. Ergenlik dönemindeki birey için arkadaşın çok ayrı bir önemi vardır. Bu dönemde arkadaş adeta ailenin önüne geçer. Ailenin de bu konudaki en büyük yanlışı, bu durumdan dolayı paniklemek ve çocuklarını sürekli olarak sıkı bir baskı altında tutarak engellemeye çalışmaktır.

***

BU DÖNEMDE ARKADAŞLAR NEDEN ÖNEM KAZANIR?

Bu dönemdeki arkadaş edinme çabalarının altında sosyalleşme arzusu yatar. Yani çocuk arkadaş gruplarına katılmakla aynı zamanda sosyalleşme adına nitelikli bir adım atmış olur. Ergenlikten önceki arkadaşlık ilişkileri ergen için bu oranda özel değildir, hatta çoğu zaman bu ilişkilere aile müdahildir. Ergenlikte ise ergen, ailesinin arkadaş ilişkilerine müdahale etmesinden hoşlanmaz, hatta çoğu zaman yaşadıklarını “engellenebilirim” veya “anlaşılamam” düşüncesi ile ailesiyle paylaşmaz.

Ergen için arkadaş önemlidir

Ergen için arkadaş önemlidir; çünkü ergenin önemsenme ve beğenilme ihtiyacı vardır. Düşünceleri ve yetenekleri ile adeta kendini arkadaş grubu içinde kanıtlamaya çalışır. “Ben de bu toplumda varım” demek ister arkadaş ilişkilerinde ergen. Bu da onun kendine olan güvenini ve özsaygısını artırır. Arkadaşları ile kurduğu ilişkide yardımlaşarak, paylaşarak adeta muhatapları ile bütünleşir ve onlarla duygusal bir bağ kurar. Arkadaş ilişkilerine dayanarak kendi kimliğini bulmaya çalışır. “Ben nasıl bir insanım?”, “Nasıl davranınca seviliyor, nasıl davranınca sivriliyorum?” gibi soruların cevabını bulan genç için arkadaş grubu içinde olmak toplum içine kaynaşmanın ilk ciddi adımıdır.

Bu nedenlerle arkadaş ilişkileri ergen için ciddi bir öneme sahiptir ve kimlik bulma sürecinde çok önemlidir. Bunun tam tersi olan arkadaş edinememe, arkadaş gruplarına girememe ise ergen için büyük bir sıkıntıdır. Gerekirse bu tarz bir durumda ergen ve aile bir uzman desteği almalıdırlar.

Ergenlere özel

İçinde bulunduğun bu dönemin en tatlı yanlarından biri arkadaşlarla geçirdiğin zaman dilimleridir. Ailen tarafından anlaşılmak en doğal hakkın. Fakat sana düşen en önemli görev, ailenin kaygılarını anlamak ve onları arkadaşlarından net bir şekilde haberdar ederek rahatlatmaktır. Bu, ailenin de seni anlamasını ve sana olan itimatlarını artıracaktır. Aksi takdirde; işin zorlaşacak ve bu konuda sık sık ailenle çatışma yaşayacaksın. Ayrıca unutma ki ailenin deneyimlerinden istifade etmeye çalışman hem aileni onore edecek ve hem de senin birtakım yanlışlara girmeni engelleyecektir. Bunun dışında arkadaşlarınla geçirdiğin zaman dilimlerinin sıradan olmamasına, nitelikli olmasına özen göster. Bu zaman dilimleri sana eğlenme dışında da çok şey katmalı, bunu unutmamalısın. Çünkü bu dönem yaşamının büyük bir kısmını etkileyecek. Olumlu etkilemesini tercih edersin herhalde… Nitelikli arkadaş ilişkileri kurman duasıyla…

Ailelere ergen için 6 öneri

Siz de o dönemleri yaşadınız; ancak yıllar geçtiği için bir ergenin büluğ çağında neler yaşadığını unuttunuz. Artık, onları anlamak için gayret etmelisiniz.

1. ARKADAŞLARINI TANIMAYA ÇALIŞIN
Aile çocuğunun arkadaş ortamını ve mümkünse arkadaşlarının ailelerini tanımaya çalışmalıdır. Bunun için kendi evinde programlar organize etmelidir.

2. ONLARI TANIMADAN ELEŞTİRMEYİN
Çocuğunun arkadaşlarını tanımadan eleştirmek ve kurduğu arkadaşlıktan men etmek yapılacak en büyük yanlışlardandır.

3. PSİKOLOJİSİNE SAYGI GÖSTERİN
Aile yukarıda anlattıklarımız bağlamında bu arkadaşlığın çocuğu için ne anlam ifade ettiğini ve çocuğunun içinde bulunduğu psikolojiyi anlamaya çalışmalıdır. Bu şekilde çocuğuna doğru ve dostane yaklaşan aile çocuğuna daha samimi gelecektir.

4. ONA KARŞI OBJEKTİF OLMAYA ÇALIŞIN
Çocuğunun arkadaşları gerçekten kötü ise ve bu arkadaşlık zarar verir nitelikteyse, aile evvela bu arkadaşları tanımalı ve gerçekten tanıdığına çocuğunu inandırabilmelidir. Bu konuda bu arkadaşlarının önce iyi taraflarını görmeli ve çocuğuna bunları aktarmalı, gözlemlediği yanlışları ve kaygılandığı hususları çocuğuyla paylaşmalıdır. Bu şekilde çocuk ebeveynin objektif olduğunu düşünür.

5. SADECE NASİHAT ETMEK YETMEZ
Nasihatler bu dönemde pek fazla işe yaramaz. Bu sebeple bu konu ile ilgili çocuğa aktarılması gerekenler varsa paylaşımcı bir ortam içinde ergenin de fikirleri alınarak ergene sunulmalıdır.

6. OLUMLU HAREKETLERİNİ DESTEKLEYİN
Ergenin olumlu arkadaş ilişkileri desteklenmelidir. Ebeveyn, onunla ortak paydalar bulabilmeli, sadece “yasakçı” konumunda olmamalıdır.

Ergen hatalı arkadaşlarından neden ayrılamaz?

En önemli nedeni, ergenin yanlışı göremiyor olmasıdır. Arkadaş ilişkilerinde arkadaşlarının en dostane yanını gören ergen, ailesinin uyarılarını da dikkate alamaz, hatta yargısız infaz yaptıklarını düşünüp aileyi suçlar. Gruba giren ergen, kınanma, eleştirilme, beğenilmeme kaygılarından dolayı gruptan çıkmaktan çekinebilir. Özellikle yetersiz özgüveni olan ve ailesi tarafından sürekli eleştirilen çocuklar kısmen de olsa arkadaş gruplarında değerli olduklarına inanırlar. Onlar için gruptan çıkma bir nevi bu değeri kaybetme anlamına gelir. Grubun aldığı -hatalı bile olsa-ortak bir karar karşısında bir üyenin muhalif davranması mızıkçılık anlamına gelir. Böyle bir durumu ise ergen kendi onuruna yakıştıramaz. Özellikle erkek ergenlerde bunun sıkça örneği görülmektedir. Ergen, arkadaş grubundan çıksa da onu bekleyen güzel ve destekçi bir ortam olmayacağını düşünüyorsa, yani ailesini bu konuda yetersiz buluyorsa, kötü de olsa bu ortamda bulunmaya devam eder.